مک دونالد، بزرگترین رستوران زنجیره ای جهان، در سال 1940 توسط دو برادر به نام های ریچارد و موریس مک دونالد و ری کراک در ایالات متحده آمریکا بنیان گذاشته شد. این رستوران در حال حاضر با بیش از 35000 شعبه در 119 کشور دنیا، روزانه به بیش از 64 میلیون مشتری، خدمات می رساند. حدود 28 سال پیش، یعنی سال 1987، بنیانگذاران اصلی مک دونالد به فکر راهی جدید برای جلب بیشتر مشتری و ایجاد انگیزه درآنها برای ادامه خرید از مک دونالد افتادند. مدیران رستوران به نتیجه جالبی رسیدند، آنها تصمیم گرفتند از یک بازی قدیمی به نام مونوپولی استفاده کنند. بازی جذابی که فکر اقتصادی مشتریان را به تحرک وا می داشت. اصول و قواعد بازی پیاده سازی شده در مک دونالد دقیقاً از اصل بازی مونوپولی تبعیت می کرد و شرکت، تغییرات چندانی در آن نداد.  امّا در طول زمان نام طرح تغییرات بسیاری کرد، از "مونوپولی، بهترین بازی شانس" گرفته تا "فرصت های طلایی" و ...!

بازی مونوپولی مک دونالد، راهی برای افزایش فروش شرکت از طریق قرعه کشی بوده و هست. شرکت قصد داشت تا از طریق این بازی مشتریان بیشتری را به شعبات خود بکشاند.در آن زمان، قوانین کشور آمریکا این اجازه را به مک دونالد نمی داد که کل طرح را به تنهایی به انجام رساند، به همین جهت و برای جلوگیری از تقلب در بازی، مک دونالد با شرکت دیگری به نام  Simon Worldwide Inc. در این زمینه مشارکت نمود. وظیفه شرکت Simon توزیع جوایز بزرگ و اصلی برنامه و نظارت بر روند بازی بود. هر چند ادامه فعالیت این دو شرکت با هم دیری نپایید.

قواعد برنامه درست مانند بازی مونوپولی است. مشتریان در ابتدای کار با خرید از مک دونالد دو بلیط برای شروع بازی دریافت می کردند. اما این روزها شرکت شرط اولیه خرید از مک دونالد را برداشته است و بلیط های ورود مشتریان به بازی همراه با منوی رستوران در اختیار همگان قرار می گیرد.

مشتریان اغلب بازی را در فضای رستوران انجام می دهند. هر چند در سال 2005 شرکت نسخه آنلاین بازی را هم روانه بازار کرد اما  چندان مورد استقبال واقع نشد!  بلیط های ورودی در حکم پول اولیه یا مالکیت یکی از خانه های بازی است که هر شرکت کننده در اختیار دارد. ماجرای بازی در یک شهر اتفاق می افتد. شهری که تمامی قسمت های آن به 40 خانه تقسیم شده است. 40 خانه با رنگ های مختلف و دسته بندی های مشخص. خانه هایی که شامل: مناطق مسکونی، خیابان ها، پارک ها، ادارات آب و برق، ایستگاه های راه آهن، پارکینگ های رایگان، اداره مالیات، صندوق های قرعه کشی، بیمارستان، خیریه، زندان و خانه ای برای شروع بازی می باشد. مشتریان با انداختن تاس خانه به خانه پیش می روند، و به خرید و فروش خانه ها می پردازند. هر یک از خانه ها بسته به رنگ و دسته بندی، قیمت جداگانه ای برای خرید یا فروش دارند. با خرید هر خانه مشتری امتیاز و کوپن جدیدی از مک دونالد دریافت می کند. افراد شرکت کننده بعد از طی هر 40 خانه و شروع دوباره بازی کوپن امتیازی جدیدی به دست می آورند. بازی با خرید، فروش، اجاره، جریمه، کمک به خیریه ها و  پرداخت مالیات پیش می رود. افراد شرکت کننده با پول واقعی خود در بازی شرکت می کنند. این مسأله ریسک شرکت در بازی را بالا برده اما به همان نسبت شانس برنده شدن را نیز لذت بخش تر نموده است.

اهمیت رنگ انتخابی در خانه ها متفاوت است. افراد با به دست آوردن هر خانه بسته به رنگی که دارد از مزایای خرید از فروشگاه متفاوتی بهره مند می شوند. مثلاً اگر مشتری 3 خانه قرمز رنگ بازی که بیشتر شامل خیابان ها و پارک ها می شود را به دست آورد، از طرف شرکت دلتا به مسافرتی رایگان برده می شود!  این جایزه به 20 نفر تعلق می گیرد و احتمال به دست آوردن این سه خانه قرمز در بازی 1 در 250 است! یا با به دست آوردن دو خانه ادارات آب و برق، قبض آب و برق مشتری تا سقف 10000دلار به صورت رایگان پرداخت خواهد شد! این فرصت ویژه تنها نصیب 4 نفر می شود!  ارزش دلاری هر گروه رنگ متفاوت است. مثلاً رنگ های آبی و سبز از همه گران تر و بالاتر و دو رنگ نارنجی و قهوه ای از همه ارزان تر هستند.

سایر جوایزی که مک دونالد برای بازی خود در نظر گرفته است شامل: خرید رایگان از منوی مک دونالد، یک روز بازی رایگان از طرف شرکت Redbox، دریافت ماگ، مگنت، آلبوم عکس، کارت های هدیه با قیمت های مختلف برای خرید از خرده فروشان معروف، عضویت ماهانه در   Huluplus ، جایزه 100000دلاری که تنها یک بار در سال نصیب فرد برنده می شود و در نهایت جایزه نهایی بازی به مبلغ یک میلیون دلار که فرد برنده، به مدت 20 سال، مبلغ 50000 دلار دریافت می کند!! و این رقمی است معادل 1 میلیون دلار ناقابل! این جایزه ویژه به فردی تعلق می گیرد که دو خانه جای پارک رایگان و جاده اصلی شهر را خریده باشد. اگر تنها جای پارک به او رسیده باشد برنده جایزه 100 هزار دلاری خواهد شد. هر یک از این جوایز بسته به امتیاز، کوپن و خانه ای که مشتری خریداری کرده است به افراد تعلق می گیرد.

این نکته را نیز خاطر نشان سازم که تعداد شرکت کنندگان بازی، میلیونی است. افراد هم می توانند به صورت آنلاین، وارد سیستم شده و بازی را شروع کنند یا ادامه دهند و هم می توانند در محیط رستوران بازی کرده و نتیجه و امتیازات خود را در اختیار مسئول مربوطه در شعب رستوران قرار دهند.

قواعد بازی به قدری سخت تنظیم شده اند تا هر فردی به راحتی به جایزه ویژه مسابقه دسترسی نداشته باشد! در عین حال بازی به قدری جذاب است که مشتریان پیوسته پیگیر وضعیت امتیازات خود هستند. مشتریان به رستوران می آیند، غذای خود را سفارش می دهند، سرگرم بازی می شوند، امتیاز جمع می کنند، با بعضی از امتیازات خود از منوی رایگان رستوران بهره مند می شوند و از در کنار هم بودن لذت می برند.

این بازی در هر کشور با زبان و پول رایج همان مملکت برگزار می شود. استقبال از بازی در تمام کشورهای دارای شعبات مک دونالد، فراتر از حد تصور شرکت بوده است. هر ساله میلیون ها نفر از مشتریان مک دونالد از جوایر عادی و ویژه آن بهره مند می شوند. مشتریان از غذا و جوایز خود راضی هستند. شرکت نیز از روند پیش رو رضایت دارد. امّا مدیریت این بازی بین المللی کار چندان ساده ای نیست!  جا به جایی این ارقام میلیون دلاری، جلوگیری از تقلب در بازی، رعایت عدالت و... مسائلی هستند که پلیس بین الملل را نیز وارد کار کرده است!

با این اوصاف، مک دونالد در برنامه وفاداری خود موفق بوده است. رستورانی که عمده غذاهایش آماده و چندان سالم نیستند، این روزها با مشتریان وفادار خود  اوقات خوشی را می گذراند.

مونوپولی مک دونالد را دیگر نباید یک برنامه وفاداری ساده به حساب آورد! یک برنامه که تنها یک شرکت، اجرا کننده آن است. مونوپولی مک دونالد ، یک مونوپولی (انحصار) واقعی و یک طرح وفاداری در سطح بین المللی است، طرحی که  پر است از احتمالات و اعداد و ارقام ریاضی! طرحی پر از محاسبه و فکر! طرحی جذاب که غول بزرگی چون Wall mart را نیز به سمت خود کشانده است.

اکنون و با گذشت 28 سال از آغاز طرح مونوپولی مک دونالد، این شرکت را باید جزء پیشگامان عرصه وفاداری و اجرای بازی های وفاداری برای جلب بیشتر مشتریان، دانست. درست است که مک دونالد در ایران شعبه ای ندارد و هم وطنان ما نمی توانند در این بازی شرکت نمایند. امّا مک دونالد و طرح اجرائی اش نمونه موفقی برای رستوران ها و شرکت های ایرانی می تواند باشد.

در آینده بیشتر در مورد طرح مونوپولی مک دونالد برای شما خواهیم گفت.